Kalendarium historyczne – rocznica śmierci księcia-seniora Polski, Bolesława Kędzierzawego. Po nim, najważniejszym człowiekiem w kraju został Mieszko Stary.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się burzliwym czasom początku rozbicia dzielnicowego Polski.
Po śmierci Bolesława Krzywoustego w 1138 roku, wprowadzono w życie obmyśloną przez niego zasadę senioratu. Pierwszym seniorem Polski został Władysław, którego dzielnicą podstawową był Śląsk. Jako senior, rządził także Małopolską, Ziemią Gdańską oraz lennem zachodnio-pomorskim. Jego brat Bolesław Kędzierzawy otrzymał Mazowsze, Mieszko Stary Wielkopolskę, Henryk Ziemię Sandomierską (nie od razu), a wdowa po Krzywoustym – księżna Salomea – Ziemię Łęczycką. Kazimierz sprawiedliwy – pogrobowiec Krzywoustego, nie otrzymał początkowo żadnej dzielnicy.
Pomimo szczerych chęci, testament Krzywoustego nie zapobiegł walkom między braćmi. Co ciekawe, to nie młodsi bracia rozpoczęli konflikt w celu obalenia swojego zwierzchnika, ale senior Władysław, który pod wpływem ambitnej żony Agnieszki, chciał zjednoczyć cały kraj pod swoim berłem. W tym celu kilkukrotnie sprowadził przeciwko braciom wojska ruskie. W zamian za zbrojną pomoc kupczył swoimi terytoriami (np. w 1144 roku oddał Rusi gród Wiznę).
W 1146 roku, w efekcie kolejnej walki z braćmi, Władysław doznał nieoczekiwanej klęski i został przez nich wypędzony z kraju. Władzę senioralną objął Bolesław Kędzierzawy. Wygnaniec złożył wówczas hołd lenny niemieckiemu cesarzowi i błagał zarówno jego, jak i papieża o interwencję w celu przywrócenia mu tronu. Skuteczny najazd na Polskę udało mu się wyprosić dopiero po 10 latach. Wtedy to pod pretekstem obrony jego praw, ruszył na Polskę władca niemiecki Fryderyk Barbarossa.
Efektem niemieckiej inwazji na Polskę był hołd lenny, złożony Barbarossie pod Poznaniem przez Bolesława Kędzierzawego. Na mocy zawartych wtedy układów, Senior został władcą zależnym od cesarza i musiał płacić mu trybut.
Bolesław Kędzierzawy zmarł 5 stycznia 1173 roku. Po nim, seniorem został Mieszko Stary, jednak jego rządy nie trwały długo. Twarda ręka i fiskalizm prędko doprowadziły do buntu możnych pod wodzą biskupa krakowskiego Gedki. W 1177 roku, Mieszko Stary został obalony, a na tronie senioralnym zasiadł Kazimierz Sprawiedliwy. Władca ten, pomimo wyjątkowo skromnych sił, opanował bezpośrednio lub uzależnił od siebie większość kraju.
Pierwsza od ponad 40 lat tak wielka koncentracja władzy w rękach jednego z Piastów, niosła nadzieję na zakończenie rozbicia dzielnicowego, a także wynikających z niej ciągłych wojen między książętami. Odnowienie jedynowładztwa wymagało jednak akceptacji możnych i duchowieństwa, zwłaszcza, że podlegli Kazimierzowi książęta spiskowali przeciw niemu, a wypędzony Mieszko Stary szukał pomocy w Cesarstwie i Czechach, co groziło nowym najazdem Barbarossy. Między innymi w celu ustanowienia dziedzicznego tronu, zwołano zjazd możnych i duchowieństwa, który odbył się w Łęczycy w 1180 roku.
Na zjeździe, gdzie zebrali się najważniejsi z polskich możnych, biskupi i książęta, postanowiono ostatecznie zlikwidować zasadę senioratu, jednocześnie ustanawiając dziedziczność tronu krakowskiego w rodzie Kazimierza Sprawiedliwego.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Przeczytaj również:
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
