Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 roku. Był astronomem, kanonikiem, prawnikiem, matematykiem, lekarzem i ekonomistą. Jego najważniejszym dziełem jest traktat “O obrotach sfer niebieskich”, w którym opisał heliocentryczną wizję wszechświata.
A skąd pochodził ród Mikołaja Kopernika? W artykule Krzysztofa Mikulskiego, który w tej kwestii powołuje się na ustalenia Karola Górskiego (Mikołaj Kopernik), możemy przeczytać:
O rodzinie ojca wielkiego astronoma wiadomo stosunkowo niewiele. Kopernikowie pochodzili ze Śląska. W starszych biografiach uczonego starano się wywieść pochodzenie jego nazwiska z konkretnej wsi – Koperniki koło Otmuchowa (niem. Köppernigk). Wydaje się to jednak mało prawdopodobne. Nazwisko “Kopernik”, podobnie jak przytoczona nazwa wsi były utworzone od funkcjonującego wówczas na Śląsku określenia zawodu – kopernik to hutnik, który zajmował się wydobyciem i wytopem miedzi (łac. cuprum, niem. Kupfer) lub handlował nią. Nazwisko to notowano na Śląsku w różnych miastach (Wrocław, Ząbkowice, Zgorzelec, Oleśnica), a jedynie w Nysie występowali ludzie pochodzący z pobliskiej wsi Koperniki, co konsekwentnie odnotowywano przez poprzedzanie nazwiska łacińskim przyimkiem “de” (czyli ze wsi Koperniki). Nie można wykluczyć, że nazwisko to mogło ukształtować się na terenie dzisiejszej Słowacji, gdzie znajdowały się w średniowieczu największe złoża miedzi. Kopernikowie pojawili się stosunkowo wcześnie w Krakowie – pierwszą osobę o tym nazwisku odnotowano w grodzie pod Wawelem w 1367 roku, kolejną – płatnerza Mikołaja w 1375 roku. Od 1400 roku działał również w Toruniu powroźnik Wawrzyniec Kopernik. Nie oznacza to jednak, że ludzie ci byli spokrewnieni z rodziną astronoma. Łączyło ich wyłącznie nazwisko i zawód wykonywany przez przodków. Nie ulega wątpliwości, że nazwisko było pochodzenia słowiańskiego, z właściwą dla języka polskiego końcówką “-nik” dodawaną do określeń zawodowych (łagiewnik, miecznik, stolnik, rzemieślnik itp.).
Być może pradziadem Mikołaja Kopernika był też Mikołaj, murarz, który został przyjęty do prawa miejskiego w Krakowie w 1396 roku. Jego synem mógł być Jan, aktywny kupiec krakowski, notowany w aktach krakowskich w latach 1422-1441. W 1434 roku prowadził interesy z bogatymi kupcami krakowskimi Janem Sweidniczerem i Janem Teschnerem. Warto wspomnieć, że synowie obu tych rajców krakowskich przenieśli się do Torunia i weszli do grona tamtejszego patrycjatu. W 1438 roku Jan Kopernik zrzekł się prawa miejskiego w Krakowie i zamieszkał w sąsiednim Kleparzu lub Kazimierzu.
Synem Jana, a ojcem astronoma był znany nam już Mikołaj Kopernik, który pojawił się jako kupiec w aktach krakowskich w 1447 roku. Handlował miedzią – już w 1448 roku dostarczył 38 cetnarów tego metalu do Gdańska, co zostało poświadczone stosownym wpisem w tamtejszych księgach ławniczych. Interesy handlowe Mikołaja Kopernika obejmowały obszar między Śląskiem i Krakowem a Toruniem i Gdańskiem. Młody kupiec nie mógł ominąć Torunia. Miasto to bowiem posiadało od 1400 roku prawo składu na wszystkie towary wwożone do Prus z Polski. Już wcześniej Kraków uzyskał też prawo składu na handel towarami przywożonymi do Polski z dzisiejszej Słowacji, skąd torunianie sprowadzali miedź. Aby złagodzić te uciążliwości kupcy toruńscy i krakowscy zawiązywali spółki handlowe. Największą gwarancję powodzenia dawały jednak przenosiny członka rodziny kupca do jednego z konkurujących miast. Ojciec astronoma musiał cieszyć się znacznym zaufaniem swoich wspólników, skoro w sierpniu 1454 roku reprezentował kupców krakowskich w rozliczeniach z Gdańskiem. Wiele wskazuje na to, że do Krakowa już nie wrócił. W 1455 roku w Toruniu odnotowany został bez imienia niejaki Coppernick, lokator domu przy ul. Szewskiej. Nie ma powodu wątpić, że był to Mikołaj Kopernik, ojciec astronoma. Zapewne już wówczas podjął decyzję o pozostaniu w wojennej stolicy Prus. Wojna dawała szansę na zyski. W 1458 roku Mikołaj Kopernik wystąpił już jako obywatel toruński, prawdopodobnie więc w tym czasie poślubił Barbarę Watzenrode, która w momencie ślubu miała około 20 lat, gdy pan młody musiał już liczyć co najmniej 35 wiosen.
Przyszły wielki astronom przyszedł na świat 19 lutego 1473 roku w Toruniu. Jego wujem był biskup warmiński Łukasz Watzenrode. Dzięki jego protekcji i finansowemu wsparciu młody Mikołaj mógł rozpocząć studia na Akademii Krakowskiej, a następnie kontynuować je na najlepszych europejskich uczelniach.
– W Bolonii studiował prawo, w Padwie odbył studia lekarskie, w Ferrarze zdobył doktorat z prawa kanonicznego – wymieniała prof. Jolanta Choińska-Mika z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Po powrocie ze studiów osiadł w Lidzbarku Warmińskim i został sekretarzem swojego wuja oraz kanonikiem kapituły warmińskiej. Nie był jednak wyświęconym kapłanem. Po kilku latach przeniósł się do Fromborka, gdzie oddał się pracy naukowej, ale nie tylko. To w tym czasie zawiązała się relacja między nim a Anną Schilling, jego gospodynią. Zgorszenie budził fakt, że Anna zostawiła męża niedługo po ślubie i zamieszkała z Kopernikiem.
To prawdopodobnie we Fromborku Kopernik spisał swoje rewolucyjne dzieło “O obrotach sfer niebieskich”, w którym ustalił, że Ziemia obraca się wokół Słońca, a nie na odwrót, jak do tej pory sądzono. Zdaniem prof. Marka Urbańskiego do opracowania koncepcji heliocentrycznej nie doprowadziła Kopernika obserwacja nieba, a zamiłowanie do filozofii.
/wk/
Przeczytaj również:
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
