Kalendarium historyczne – rocznica zawiązania w Tyszowcach na lubelszczyźnie zbrojnej konfederacji, mającej na celu oswobodzenie kraju z sił szwedzkich.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się przełomowym wydarzeniom tzw. “Potopu” szwedzkiego.
Wbrew obietnicom spod Ujścia i Kiejdan, Szwedzi nie oszczędzali polskiej ludności cywilnej. Pleniły się gwałty, rabunki i morderstwa. Palono wsie i dwory, a kościoły i klasztory katolickie masowo okradano i bezczeszczono, często zamieniając je w magazyny wojskowe. Następowała masowa grabież dzieł sztuki i cennych rękopisów takich jak prace Mikołaja Kopernika. Znaczne obszary kwitnącego dotąd kraju, zostały spustoszone.
Wzmagający się terror okupacyjny doprowadził do wrzenia; w wielu miejscach organizowały się zbrojne oddziały prowadzące walkę partyzancką z najeźdźcą. Najsłynniejszym partyzantem był Krzysztof Żegocki, który jako jeden z pierwszych, rozpoczął walkę ze Szwedami w Wielkopolsce. Stawiany przez nieliczne oddziały szlachecko-chłopskie opór był jednak zbyt słaby i nie stanowił dla wrogiego panowania większego zagrożenia.
By uniemożliwić powrót Jana Kazimierza do kraju, wojska szwedzkie obsadziły granicę Śląska. W ramach tych działań miała miejsce próba zajęcia klasztoru na Jasnej Górze, podjęta przez generała Burcharda Müllera. Dowódca ten miał rozkaz zajęcia każdej wartościowej twierdzy w okolicy. Przeor klasztoru Augustyn Kordecki nie wpuścił szwedzkich wojsk, wobec czego rozpoczęto oblężenie, które trwało od 18 listopada do 27 grudnia.
Tymczasem 29 grudnia 1655 roku, zebrane na lubelszczyźnie przez hetmanów Potockiego i Lanckorońskiego wojska, wypowiedziały posłuszeństwo Szwedom i zawiązały tzw. Konfederację Tyszowiecką. Postawiła ona sobie za cel wyparcie wroga z kraju i przywrócenie władzy Jana Kazimierza.
Król powrócił do kraju na początku stycznia 1956 roku, a 1 kwietnia złożył słynne „śluby lwowskie”, w których oddał Polskę Matce Bożej w opiekę. Po ślubach, z nową siłą wznowiono werbunek wojska i walkę z okupantem. Ścigający hetmanów Karol Gustaw, został otoczony w widłach Wisły i Sanu, a 7 kwietnia Stefan Czarniecki pokonał szwedzki korpus posiłkowy w bitwie pod Warką. Królowi szwedzkiemu udało się wymknąć z okrążenia, następnie wycofał się do Warszawy.
Jednocześnie na Litwie rósł opór przeciw polityce podległości wobec Szwedów. Tam konfederację antyszwedzką i antyradziwiłłowską powołano jeszcze w sierpniu, w Wierzbołowie. Na czele zbuntowanych chorągwi stanął Paweł Jan Sapieha, który pokonał Bogusława Radziwiłła w marcu 1656 roku w bitwie pod Janowem Podlaskim (wcześniej, bo jeszcze w grudniu 1655 roku zmarł Janusz Radziwiłł). 1 lipca zdobyto Warszawę, a cała kampania zaczęła przybierać pomyślny dla strony polskiej obrót.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Przeczytaj również:
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
