Kalendarium historyczne: rocznica śmierci Jana Rzepeckiego, który wydał komunistom poakowskie struktury podziemne oraz podziemną kasę, zawierającą ok. 1 mln dolarów.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się życiu i działalności tego zdrajcy.
Jan Rzepecki urodził się w rodzinie publicysty prasowego Kazimierza oraz sufrażystki Izabeli Moszczeńskiej. W 1909 roku rozpoczął naukę w gimnazjum w Warszawie. Wstąpił do tajnego stowarzyszenia harcerskiego. Tuż przed wybuchem I wojny światowej został członkiem Związku Strzeleckiego. Sfałszował swoją datę urodzenia by móc walczyć w szeregach Legionów Polskich. Trafił do 1. Pułku Piechoty. Po kryzysie przysięgowym Piłsudskiego pozostał w Polskiej Sile Zbrojnej z ramienia której ukończył szkołę oficerską w Ostrowi Mazowieckiej.
W listopadzie 1918 roku zasilił Wojsko Polskie po czym jako porucznik dowodził kompanią piechoty w wojnie z bolszewikami. Następnie dokształcał się w kilku uczelniach wojskowych. Od 1924 orku wykładał taktykę i historię w Oficerskiej Szkole Wojennej w Warszawie. W czasie zamachu majowego poparł stronę rządową i został za to usunięty ze swoich stanowisk. Z biegiem czasu odzyskiwał pozycję. W latach 30. dowodził batalionem oraz wykładał w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie.
Napisał wiele broszur oraz artykułów prasowych dotyczących wojskowości. W 1938 roku awansował na podpułkownika. Kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej został przydzielony do sztabu generała Antoniego Szyllinga. We wrześniu 1939 roku przeszedł cały szlak bojowy Armii „Kraków” od Śląska po Lubelszczyznę. Po klęsce przedostał się do stolicy gdzie zasilił struktury konspiracyjne. Został szefem warszawskiego Okręgu SZP/ZWZ, a następnie wszedł do Komendy Głównej ZWZ. Posługiwał się kilkoma nazwiskami i pseudonimami.
W październiku 1940 roku mianowano go szefem Biura Informacji i Propagandy KG ZWZ. Na stanowisku tym pozostał do końca powstania warszawskiego. Dzięki jego inicjatywie wydawano podziemny „Biuletyn Informacyjny” oraz (co znamienne) miesięcznik „Insurekcja”. Przejawiał silne tendencje do bagatelizowania zagrożenia ze strony polityki sowieckiej. Podobały mu się poglądy socjalistyczne i już podczas okupacji wstąpił do PPS-WRN.
Nie przystał na propozycję przyłączenia się do Społecznego Komitetu Antykomunistycznego. Wręcz przeciwnie – dążył do nadania Armii Krajowej lewicowego narzutu ideologicznego, by była narzędziem wspierającym budowę socjalizmu. Wiosną 1943 roku sprzeciwiał się udzieleniu pomocy ludności polskiej Wołynia, którym groziła rzeź ze strony banderowców. Twierdził: udostępnienie broni na Kresach roznieciłoby ogień walki do niewyobrażalnych rozmiarów, a opinia światowa uzyskałaby argument, że walka o granicę wschodnią była błędem politycznym.
W konsekwencji jego działań, liczba bezbronnych polskich ofiar sukcesywnie rosła. W marcu 1944 roku Rzepecki streścił swoje poglądy polityczne w broszurze pt. Ocena Położenia. Postulował w niej neutralizację polskojęzycznych komunistów poprzez powołanie takiego rządu polskiego, który reprezentowałby interesy przede wszystkim lewicowe, choć oczywiście mniej skrajne od PPR. Z kolei jako zwolennik insurekcjonizmu domagał się wywołania powstania w Warszawie. Latek 1944 roku wielokrotnie naciskał w tej sprawie na „Bora” Komorowskiego.
Po wybuchu walk pozostał w stolicy i pracował w sztabie Antoniego Chruściela „Montera”. Trafił do niewoli z której w styczniu 1945 roku wyzwoliła go Armia Czerwona. Wyjechał do Krakowa i nawiązał współpracę z Leopoldem Okulickim. Po jego aresztowaniu został zarządcą masy upadłościowej po rozwiązanej AK. Postanowił zlikwidować antysowiecką organizację „Nie”. Za zgodą rządu londyńskiego został Delegatem Sił Zbrojnych na Kraj. W sierpniu 1945 roku rozwiązał także ten urząd. Następnie był prezesem Zarządu Głównego zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (WiN).
Pomimo kierowania konspiracją napisał odezwę do oddziałów partyzanckich w której proponował „przystąpienie do odbudowy kraju” czyli de facto porzucenie walki zbrojnej. Przez roszady personalne, zmiany nazw organizacji i sprzeczne dyrektywy doprowadził do bałaganu i wręcz chaosu w strukturach podziemia poakowskiego. Jakby było mało, komunistyczne służby rozbijały organizację aresztowaniami.
Rzepecki został pochwycony w Łodzi w dniu 5 listopada 1945 roku. Nie był torturowany gdyż poszedł na pełną kooperację z okupantem. Ujawnił struktury i członków zrzeszenia WiN. Wydał komunistom skrytki, archiwa, drukarnie, radiostacje i kasę podziemia szacowaną na około milion ówczesnych dolarów. Dzięki jego pomocy UB przystąpiło do masowych aresztowań członków konspiracji. Jakby było mało, Rzepecki pisał do byłych kolegów listy w których wzywał do ujawnienia się wobec władz.
W czasie pokazowego procesu współpracował ze śledczymi i przedstawiał WiN jako organizację bandycką, która współpracowała z NSZ i UPA. Krytykował również rząd emigracyjny mówiąc, że jego celem było prowadzenie dywersji i szpiegostwa na rzecz państw zachodnich. Zeznania te zostały skrzętnie wykorzystane przez komunistyczną propagandę do kompromitowania i dalszego rozbijania podziemia niepodległościowego.
3 lutego 1947 roku sąd skazał Rzepeckiego na 8 lat więzienia. Dwa dni później został ułaskawiony przez prezydenta Bolesława Bieruta. Po opuszczeniu aresztu wstąpił do komunistycznej armii. Uzyskał w niej posadę wicedyrektora Wojskowego Instytutu Naukowo-Badawczego oraz szefa Wydziału Studiów w Akademii Sztabu Generalnego.
W 1949 roku, po umocnieniu reżimu stalinowskiego ponownie trafił za kratki. Na wolność wyszedł 5 lat później. Pracował w Instytucie Historii Państwowej Akademii Nauk. W 1964 roku obronił doktorat.
W epoce Gomułki i Gierka często zabierał głos nakłaniając byłych żołnierzy podziemia do wspierania struktur PRL. Sam wstąpił do ZBoWiD oraz koncesjonowanego tzw. Klubu Krzywego Koła.
Jan Rzepecki do dziś jest przez wielu naiwnych patriotów kreowany na bohatera i legendę konspiracji. Tymczasem był to zdeklarowany socjalista, insurekcjonista, koniunkturalista oraz pospolity tchórz. Sprzeciwiał się pomocy Polakom ginącym na Wołyniu oraz optował za wywołaniem powstania, które posłużyło tylko sprawie sowieckiej. Po wojnie, w zamian za łagodne traktowanie wydał wielu patriotów oraz zasoby podziemia. Opluł własną organizację i rząd londyński. Dzięki jego zdradzie doszło do rozbicia i osłabienia całego ruchu antykomunistycznego.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Przeczytaj również:
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
