Kalendarium historyczne: rocznica powołania przez szlachtę Zakonu Krzyżackiego organizacji, mającej wyzwolić ziemię chełmińską i przyłączyć ją do Polski.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się kulisom powstania propolskiej organizacji.
24 lutego 1397 roku w Radzyniu Chełmińskim powstało bractwo “Związek Jaszczurczy”. Organizacja miała na celu ochronę praw rycerstwa przed uciskiem krzyżackim, a w późniejszej fazie przyłączenie ziemi chełmińskiej do Polski.
Założycielem bractwa był chorąży ziemi chełmińskiej Mikołaj z Ryńska. Związek początkowo działał jawnie, dając nawet dowody wierności Krzyżakom: Mikołaj brał bowiem udział w kilku wyprawach zakonu i w pertraktacjach z Władysławem Jagiełłą. Być może wtedy w umyśle Mikołaja pojawił się plan przyłączenia ziemi chełmińskiej do Polski.
Prawdziwe cele członków Związku Jaszczurczego ujawniły się dopiero w trakcie bitwy pod Grunwaldem, podczas której chorągiew Mikołaja walczyła po stronie krzyżackiej. W krytycznym momencie walki, Mikołaj postanowił zarządzić odwrót swojego oddziału. Krzyżacy poczytali to jako zdradę i rycerze Związku Jaszczurczego musieli uchodzić ze swoich włości do Polski.
Na swoje dobra powrócili, korzystając z chaosu, jaki ogarnął państwo zakonne po klęsce grunwaldzkiej. Ich sytuację pozornie poprawił pokój toruński, który zapewniał amnestię wszystkim, uznanym przez strony konfliktu za zdrajców.
Mimo to, w połowie maja 1411 roku, Mikołaj z Ryńska został podstępnie uwięziony podczas wieczerzy u wójta lipienieckiego i przewieziony do Grudziądza. Tam, po 4 dniach został bez procesu i ostatniej posługi, ścięty. Wywołało to protesty strony polskiej.
Pozostali członkowie Związku Jaszczurczego powrócili do domów po obaleniu Wielkiego Mistrza Henryka von Plauena. Członkowie organizacji weszli w skład Związku Pruskiego, który miał na celu złamanie monopolu zakonników na piastowanie urzędów w państwie i który zorganizował antykrzyżackie powstanie, doprowadzając do wybuchu wojny trzynastoletniej.
Na grafice poglądowej znajduje się zdjęcie ruin zamku w Radzyniu Chełmińskim – miejsca w którym zawiązano Związek Jaszczurczy.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Przeczytaj również:
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
