Kalendarium historyczne: rocznica śmierci restauratora Korony Królestwa Polskiego, wybitnego i niezłomnego władcy – Władysława I Łokietka.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się sytuacji w Polsce w chwili jego zgonu.
W 1314 roku Władysław Łokietek opanował Wielkopolskę i zaczął na powrót tytułować się księciem całości ziem polskich. Rok później zawarł sojusz z Danią, Norwegią, Szwecją, Meklemburgią i Pomorzem przeciwko Brandenburgii, ale wynikłe z niego działania wojenne nie przyniosły spodziewanych rezultatów. Umocniwszy swoje panowanie, książę postanowił koronować się na Króla. Przy pomocy następcy arcybiskupa Świnki – Borzysława, uzyskał akceptację papieską na koronację. Zjazd rycerstwa w Sulejowie w 1318 roku zatwierdził tą decyzję. Koronacja odbyła się 20 stycznia 1320 roku w Krakowie.
Jeszcze w tym samym roku rozpoczął się w Inowrocławiu sąd papieski przeciwko Krzyżakom w sprawie zagarnięcia przez nich Pomorza Gdańskiego. Wyrok był korzystny dla strony polskiej. Krzyżacy mieli oddać Pomorze, zapłacić 30 000 grzywien srebra tytułem odszkodowania oraz uregulować koszty procesu. Ani myśleli wykonać wyrok, dlatego złożyli apelację oraz przekupili kilku możnych z otoczenia papieskiego. Dzięki temu sprawa została zawieszona a potem skutecznie odwlekana w czasie.
W następnych latach król umacniał swoje panowanie oraz szukał sojuszników przeciwko Krzyżakom, Czechom i Brandenburgii. Dzięki korzystnym małżeństwom rodziny królewskiej znalazł ich na Węgrzech i Litwie. W 1326 roku Łokietek najechał wraz z Litwinami Brandenburgię, lecz poza jeńcami i łupami nie udało mu się niczego osiągnąć. Dodatkowo Krzyżacy poinformowali papiestwo o sojuszu chrześcijańskiego władcy z poganami, co spowodowało ochłodzenie stosunków między Krakowem a Rzymem.
Kolejna wyprawa, tym razem przeciwko księciu mazowieckiemu również się nie powiodła, gdyż po jego stronie stanął Zakon i Czesi. Udało się natomiast odbić z rąk księcia niemodlińskiego Bolesława, Ziemię Wieluńską. W 1329 roku doszło do odnowienia wojny z Krzyżakami i Czechami co skończyło się zniszczeniem Kujaw i utratą Ziemi Dobrzyńskiej na rzecz zakonu. W 1331 roku ruszyła wielka wyprawa krzyżacko-czeska na Polskę. Jej celem było ostateczne pokonanie Łokietka oraz rozbiór jego państwa między sojuszników.
Czesi zostali skutecznie powstrzymani przez księcia świdnickiego Bolka II, który przy użyciu skromnych sił bohatersko bronił przepraw na Odrze. W związku z opóźnieniem nadejścia Czechów, Krzyżacy ograniczyli się do najazdu łupieżczego oraz próby trwałego podbicia Kujaw. Wracające z łupami wojska zakonne zostały zaatakowane przez armię królewską pod Płowcami i doznały znacznych strat.
Bitwa, po początkowym sukcesie polskim pozostała taktycznie nierozstrzygnięta, ale znacznie podniosła morale wojsk polskich. Oto bowiem Polacy uświadomili sobie, że Krzyżaków można pokonać a samo to, że noszą krzyże na płaszczach nie znaczy, że wykonują Wolę Bożą i są przez Boga wspierani.
Ostatni rok życia spędził Łokietek na walce z kolejnym najazdem krzyżackim na Kujawy oraz zdobył na księciu głogowskim Ziemię Zbąszyńską. Zmarł 2 marca 1333 roku. Pomimo klęsk i dwukrotnej ucieczki z kraju, Władysław Łokietek okazał się prawdziwym mężem opatrznościowym dla Polski. Dzięki wytrwałości i zawziętości, której tak brakowało wielu późniejszym władcom, udało mu się zjednoczyć dzielnice oraz reaktywować Koronę Królestwa Polskiego.
Następcą Władysława Łokietka został jego jedyny syn Kazimierz. Nowy władca koronował się jeszcze w 1333 roku i od razu został wciągnięty w wir wielkiej polityki. Na rozwiązanie czekał zwłaszcza spór z Krzyżakami. Król widząc słabość swoich wojsk w porównaniu z Zakonem i jego sojusznikami, zdecydował się na drogę dyplomatyczną, która jeśli nawet nie dałaby pozytywnego rezultatu to przynajmniej pozwoliłaby zyskać na czasie i rozbudować własne siły.
Po wieloletnich wojnach stan państwa był katastrofalny. Wiele ziem zostało spustoszonych a te, z których składało się Królestwo Polskie, były ze sobą słabo zespolone gospodarczo i do tego trwały w konfliktach wewnętrznych skłóconych możnych. Skarb państwowy był pusty, a prestiż króla bardzo słaby. Dodatkowo prawa do korony polskiej zgłaszali władcy Czech.
W tych okolicznościach Kazimierz zdecydował się zwołać w 1335 roku zjazd w Wyszehradzie. Oprócz władcy polskiego, w konferencji brali udział królowie Czech i Węgier oraz reprezentanci zakonu krzyżackiego. W czasie wielodniowych dysput szukano rozstrzygnięcia sporu o Pomorze Gdańskie i Kujawy oraz o prawo do korony polskiej. Uzgodniono, że Pomorze pozostanie przy zakonie, ale Krzyżacy muszą oddać Polsce Kujawy i Ziemię Dobrzyńską.
W sprawie korony, król czeski zażądał sumy 20 000 kop groszy praskich w zamian za zrzeczenie się swoich praw. Polski władca zaakceptował te warunki i dzięki temu zyskał pokój na granicach oraz mógł skupić się na problemach wewnętrznych. Rozstrzygnięcia zjazdu dotyczące Pomorza były oczywiście niezadowalające dla polskiego monarchy, dlatego oskarżył Krzyżaków przed sądem papieskim.
Wyrok papieski znów był korzystny dla Polski – nakazywał zakonowi zwrot Pomorza oraz wypłacenie odszkodowania za zniszczenia wojenne. Niestety, po raz kolejny sprawnie działająca w Rzymie agentura krzyżacka doprowadziła do zawieszenia wykonania wyroku.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Przeczytaj również:
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
