Tragedia kampanii polskiej w 1939 roku spowodowała, że ówcześni Polacy zastanowili się nad błędami jakie doprowadziły do katastrofy narodowej jak również zaczęli rozważać jakie środki powinni przedsięwziąć, aby w odrodzonej Polsce mieszkańcy mogli wreszcie żyć godnie i bezpiecznie. Rozważania te często trafiały na łamy ówczesnej prasy warto się zapoznać z ich treścią zadając sobie pytanie czy nie straciły one na aktualności.
Na łamach dwutygodnika Jutro Polski z dnia 24 grudnia 1942 roku ukazał się artykuł pt: “Naprawa Rzeczypospolitej” w postulatach jeńca polskiego w treści tego tekstu możemy zapoznać się jakie postulaty wysuwane były przez naszych przodków w planach na odbudowanie Polski.
Jednym najistotniejszych pól naprawy według przyjętego planu była rzeczywista potęga polskiej armii. Jak zauważono (…) wojsko nie powinno mieć żadnych przywilejów, lecz za to każdy Polak musi czuć się i być faktycznie żołnierzem. Pogotowie zbrojne musi stać się się zjawiskiem normalnym, które tak przetworzy psychikę narodu, że nie da on się zaskoczyć. (…) Wzorem powinien być dla Polaków dzielny naród szwajcarski[1].
Kolejnym postulatem z tego projektu było zapewnienie wszystkim pracy dającej możliwość godnego życia. Autorzy tekstu zwrócili uwagę, że jeńcy polscy przebywający w niewoli niemieckiej uznali, że (…) wartością warunkującą potęgę narodu –jest zorganizowana praca. (…) Nie może też jeden próżnować za grube pieniądze, a drugi harować za głodową zapłatę. O stanowisku winien rozstrzygać wynik pracy, nie dyplom. Odnosząc się do kwestii relacji wewnątrz kraju polscy jeńcy w swoich postulatach uznali, że istotną kwestią jest uczciwość obywatelska i sprawiedliwość społeczna. Jak zapisali: (…) Wszyscy ludzie skompromitowani muszą odejść z placówek publicznych i państwowych. W tym wypadku nie jest dopuszczalna żadna dyspensa. Kto zhańbił imię polskie za granicą, nie powinien być wpuszczony z powrotem do Kraju. Jedyną grupą, która jeńcy polscy uznali, że może być uprzywilejowana były dzieci. Jak uznali autorzy postulatów: (…) Dzieci nie mogą ani głodować, ani być narażone na poniewierkę i deprawację.
Najciekawszą sprawą, na jaką zwrócili uwagę polscy jeńcy w Niemczech, jest kwestia polskiej polityki zagranicznej. Jako jeden z głównych postulatów tej grupy Polaków było stworzenie Polski naprawdę niezależnej w której (…) ani wróg, ani przyjaciel nie miałby za dużo do gadania.
Pomimo, że od napisania tych postulatów minęło ponad 70 lat wykazują one wielką troskę o Ojczyznę wykazaną przez przebywających w niewoli polskich żołnierzy. Czy możliwe jest stworzenie podwalin pod taką Polskę jaką sobie wyśnili?
Krzysztof Żabierek
[1] “Naprawa Rzeczypospolitej” w postulatach jeńca polskiego, Jutro Polski, 1942, nr 15, s. 12-14.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
