Obecnie w skład Sił Zbrojnych RP wchodzi 12 batalionów czołgów, które wyposażone są w cztery typy wozów, z których najnowsze to Leopardy 2A5 (2 bataliony). Do tego dochodzą Leopardy 2A4, które obecnie poddawane są modernizacji do wersji Leopard 2PL (2 bataliony), czołgi PT-91 Twardy (4 bataliony) oraz najstarsze – czołgi T-72M1 (4 bataliony). Nadto w składzie 19. Brygady Zmechanizowanej ma zostać sformowany dodatkowy, trzynasty batalion czołgów, który ma być wyposażony w zmodyfikowane T-72M1. W składzie każdego batalionu znajduje się 58 czołgów. Aktualnie poszczególne bataliony czołgów rozdzielone są w taki sposób:
11 Lubuska Dywizja Kawalerii Pancernej
– 2 bataliony w 10. Brygadzie Kawalerii Pancernej ze Świętoszowa (116 czołgów Leopard 2A4);
– 2 bataliony w 34. Brygadzie Kawalerii Pancernej z Żagania (116 czołgów T-72M1);
12 Szczecińska Dywizja Zmechanizowana
– 1 batalion w 2. Brygadzie Zmechanizowanej Legionów ze Złocieńca (58 czołgów PT-91 Twardy);
16 Pomorska Dywizja Zmechanizowana
– 2 bataliony w 9. Braniewskiej Brygadzie Kawalerii Pancernej (116 czołgów PT-91 Twardy);
– 1 batalion w 15. Giżyckiej Brygadzie Zmechanizowanej (58 czołgów PT-91 Twardy);
– 1 batalion w 20. Bartoszyckiej Brygadzie Zmechanizowanej (58 czołgów T-72M1) ;
18 Dywizja Zmechanizowana
– 2 bataliony w 1. Warszawskiej Brygadzie Pancernej (102 czołgi Leopard 2A5 i 14 czołgów Leopard 2A4);
– 1 batalion w 21. Brygadzie Strzelców Podhalańskich (58 czołgów T-72M1);
Stacjonujący w Żurawicy batalion czołgów, znajdujący się aktualnie w składzie 21 Brygady Strzelców Podhalańskich, docelowo ma zostać z niej wyłączony i podporządkowany dowództwu 19 Lubelskiej Brygady Zmechanizowanej (również wchodzącej w skład 18 Dywizji Zmechanizowanej), przy czym ma to nastąpić po sformowaniu 3 Batalionu Strzelców Podhalańskich, który ma być formowany w Wojnarowej koło Nowego Sącza. Nadto w Lublinie, o czym była już mowa, ma zostać sformowany batalion czołgów, który to również wejdzie w skład 19. Lubelskiej Brygady Zmechanizowanej, a który to ma mieć na wyposażeniu 58 czołgów T-72M1.
Łącznie więc w najbliższych latach Siły Zbrojne RP mają posiadać 797 czołgów, w tym: 105 czołgów Leopard 2A5, 142 czołgi Leopard 2PL (zmodernizowane Leopardy 2A4), 232 czołgi PT-91 Twardy i do 318 zmodyfikowanych czołgów T-72M1 (dla pięciu batalionów potrzeba etatowo 290 wozów).
Są to liczby imponujące, ale – niestety – większość polskich czołgów to wozy już mocno wysłużone.
W grudniu 2015 roku MON zawarł umowę o wartości 2,4 mld PLN na modernizację 128 czołgów Leopard 2A4, pozyskanych w latach 2002-2003. W 2018 roku umowę tę aneksowano i za kwotę 306 mln PLN modernizacji poddanych zostanie także 14 czołgów tego typu pozyskanych w roku 2014. Dostawy zmodernizowanych Leopardów 2PL zaplanowano na lata 2019-2021.
Niestety, choć w czerwcu 2018 roku szef MON Mariusz Błaszczak zapowiadał że do końca 2019 roku zostanie dostarczonych wojsku 47 czołgów, to już wiadomo, że w tym roku ani jeden czołg nie zostanie przez armię odebrany. Tak więc program jest mocno opóźniony, co wynika z jednej strony z faktu, iż okazało się, że stopień zużycia czołgów jest większy, niż się tego spodziewano, z drugiej zaś strony niektóre z zapisów umowy budzą kontrowersje i są odmiennie interpretowane przez podmioty biorące udział w całym przedsięwzięciu.
Tymczasem w lipcu bieżącego roku MON zawarł umowę wartości 1,749 mld PLN brutto na remont i modyfikację w latach 2019-2025 do 318 czołgów T-72. Przewiduje ona, że poza gruntownym remontem, wszystkie wozy zostaną poddane modyfikacji w zakresie: pasywacji przyrządów celowniczych i obserwacyjno-celowniczych, wymiany środków łączności zewnętrznej i wewnętrznej na cyfrowe, wymiany gąsienic oraz dodania elementów wyposażenia ułatwiających funkcjonowanie załogi czołgu.
Użyte sformułowanie „do 318 egz.” wynika stąd, iż zamówienie gwarantowane dotyczy prac przy 230 czołgach, natomiast w przypadku pozostałych 88 egzemplarzy zdecydowano się tylko na zamówienie opcjonalne. Realizacja opcji wymaga zawarcia stosownego aneksu i znalezienia dodatkowych środków, ponad podaną kwotę 1,749 mld PLN.
Zawarty w umowie harmonogram przewiduje remont i modyfikację 8 czołgów w 2019 roku i kolejno w 2020 roku – 46 szt., w 2021 i 2022 roku po 35 szt. rocznie, w 2023 roku 34 szt., w 2024 roku 33 szt. i w końcu w 2025 roku 39 sztuk.
Równocześnie trwają prace nad pozyskaniem nowego czołgu, który w przyszłości miałby zastąpić zarówno czołgi T-72, jak i PT-91 Twardy:
A jednak K2? Jaki czołg otrzyma polska armia w ramach programu „Wilk”?
Na koniec zobaczmy, jak przedstawia się struktura organizacyjna batalionu czołgów w Siłach Zbrojnych RP
• Dowództwo i sztab: grupa dowódcy, taktyczny zespół kontroli obszaru powietrznego, TOC, sztab (pion operacyjny, pion wsparcia działań)
• Kompania dowodzenia: pluton dowodzenia, pluton ochrony i regulacji ruchu, pluton rozpoznawczy, drużyna zabezpieczenia
• Kompania czołgów: 2 x załoga wozu dowodzenia, 3 x pluton czołgów (po cztery czołgi w plutonie), drużyna zabezpieczenia, grupa ewakuacyjna
• Kompania czołgów: 2 x załoga wozu dowodzenia, 3 x pluton czołgów (po cztery czołgi w plutonie), drużyna zabezpieczenia, grupa ewakuacyjna
• Kompania czołgów: 2 x załoga wozu dowodzenia, 3 x pluton czołgów (po cztery czołgi w plutonie), drużyna zabezpieczenia, grupa ewakuacyjna
• Kompania czołgów: 2 x załoga wozu dowodzenia, 3 x pluton czołgów (po cztery czołgi w plutonie), drużyna zabezpieczenia, grupa ewakuacyjna
• Kompania logistyczna: załoga wozu dowodzenia, pluton zaopatrzenia, pluton remontowy, drużyna zabezpieczenia
• Zespół zabezpieczenia medycznego: 4 x grupa ewakuacji medycznej
W batalionach czołgów wyposażonych w Leopardy nie ma zespołu zabezpieczenia medycznego, za to na szczeblu kompanii czołgów funkcjonują grupy ewakuacji medycznej.
Wojciech Kempa
Przeczytaj również:
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
