Kalendarium historyczne – rocznica przegłosowanie przez sejm PRL nowej ustawy o działalności gospodarczej, zwanej od nazwiska ministra przemysłu, “ustawą Wilczka”.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się reformom gospodarczym w Polsce na przełomie lat 80. i 90. XX wieku.
W ramach przygotowań gospodarczych do tzw. transformacji ustrojowej, klika Wojciecha Jaruzelskiego zarządziła referendum na temat tzw. II etapu reform. Odbyło się ono 29 listopada 1987 roku. Pomimo pozytywnego wyniku, nic ono nie zmieniło w życiu zwykłych Polaków. Kryzys gospodarczy postępował i było coraz gorzej. Planowany nowy system wymagał powstania nowych elit posiadających odpowiednio wysoki status materialny, a przez to jednocześnie społeczny.
W ramach ustroju komunistycznego elity takie nie mogły się uformować, gdyż co do zasady, środki produkcji należały do państwa. Z tego względu począwszy od 1988 roku zaczęto tworzyć tzw. spółki nomenklaturowe, czyli prywatne przedsiębiorstwa osób związanych z partią rządzącą oraz służbami mundurowymi. Typowa spółka nomenklaturowa powstawała przy istniejącym już zakładzie państwowym.
Dzięki układom z władzami i umowom z kierownictwem zakładu monopolizowała jego zaopatrzenie w surowce i energię; często też przejmowała sprzedaż i transport gotowych wyrobów. Dzięki tej operacji spółka nomenklaturowa praktycznie przechwytywała cały zysk przedsiębiorstwa państwowego, które wykazywało straty pokrywane przez budżet państwa. Co ciekawe, w wielu przypadkach właścicielem spółki stawał się dyrektor przedsiębiorstwa państwowego, który zawierał umowę sam ze sobą.
W późniejszym czasie operacja poszła znacznie dalej. W dobie tzw. prywatyzacji polskie fabryki i zakłady pracy sprzedawano za bezcen osobom związanym z władzami. W ten sposób, poprzez swoiście pojmowaną pierwotną akumulację kapitału polegającą na rozkradaniu majątku państwowego, stworzono elity III RP, czyli polskich milionerów – oligarchów. Wśród nich można wymienić m.in. Ryszarda Krauze, Jana Kulczyka oraz Zygmunta Solorza.
Jednocześnie zaczęto wpuszczać do kraju kapitał zagraniczny związany z imperium finansowym Rothschildów i Rockefellerów. Już w maju 1988 roku zarejestrowano w Polsce Fundację Batorego opartą na funduszach George’a Sorosa. Ta działająca do dziś (2018) instytucja, oficjalnie skupia się na rozwoju demokracji, społeczeństwa otwartego i tolerancji. W praktyce finansuje inicjatywy nakierowane na laicyzację, seksualizację i atomizację społeczeństwa. Na jej czele stanął Aleksander Smolar – wieloletni członek PZPR pochodzenia żydowskiego.
Wprowadzenie na rynek spółek nomenklaturowych oraz prywatnych firm zagranicznych kłóciło się z krajowym prawodawstwem, które wciąż uznawało jedynie państwową własność w gospodarce. W związku z tym 23 grudnia 1988 roku przegłosowano ustawę o działalności gospodarczej, potocznie zwana ustawą Wilczka. Przywracała ona prywatną własność środków produkcji oraz swobodę gospodarowania na zasadzie „wszystko co nie jest zabronione, jest dozwolone”.
Ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 1989 roku. Zgodnie z jej treścią uwolniono polską gospodarkę, wprowadzając jedynie 11 działalności, do zajęcia się którymi była wymagana koncesja ze strony władz. W ten sposób spółki nomenklaturowe uzyskały pełną swobodę działania, a ich właściciele gwarancję dalszego bogacenia się.
Ustawa przyniosła nie do końca planowane skutki uboczne. Na jej podstawie bowiem Polska zamieniła się w jeden wielki bazar. W całym kraju powstawały miejsca targowe, na których handlowano dosłownie wszystkim – od żywności, poprzez narzędzia i części mechaniczne po AGD i RTV. W ten sposób także zwykli Polacy uzyskali możliwość akumulacji kapitału i bogacenia się.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Przeczytaj również:
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
