Kalendarium historyczne – rocznica zawarcia rozejmu pomiędzy Rzeczpospolitą a Carstwem Rosyjskim w jamie Zapolskim. Na jego mocy nasz kraj odzyskiwał szereg ziem.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się szczegółom rozmów pokojowych po długiej wojnie z Moskwą.
Rozejm został zawarty 15 stycznia 1582 roku pomiędzy królem Polski Stefanem Batorym, a carem rosyjskim Iwanem IV Groźnym. Wojnę rozpoczęło wcielenie do Rzeczypospolitej ziem Zakonu Kawalerów Mieczowych. Takie rozwiązanie spowodowało protesty Rosji, Szwecji i Danii, które także rościły sobie pretensje do tych terenów. Decydujące walki pomiędzy Rosją a Polską toczyły się w latach 1577–1582. W toku kilku ponawainych kampanii wojskowych, strona polsko-litewska odzyskała szereg ziem oraz oblegała rosyjskie twierdze w Wielkich Łukach i Pskowie.
Na mocy rosejmu, Rzeczypospolita odzyskała Inflanty z Parnawą i Dorpatem i ziemię połocką. Rozejm miał obowiązywać przez 10 lat, lecz nastepnie przedłużano go; najpierw o 12 lat, potem 20. Został zerwany przez podpisanie antypolskiego sojuszu rosyjsko-szwedzkiego w 1609 roku.
Rozejm w Jamie Zapolskim tak zrelacjonowal Reinhold Heidenstein, sekretarza Stefana Batorego:
Prowadzono tymczasem dalej targi o pokój. […] Najdłużej [posłowie moskiewscy] targowali się o Inflanty, gdyż Moskwie z taką przykrością przychodziło ustępować z Inflant, jakby to była własna ich ojczyzna. […]
W końcu gdy już niemal wszystkie miasta i zamki odstąpili, upierali się zacięcie przy Dorpacie i Nowogródku inflanckim, gdyż w Dorpacie ich religia już się przyjęła i władyka został ustanowiony; Nowogródek zaś był przeznaczony na wyposażenie klasztoru M[atki] B[oskiej] Pieczarskiej. Widząc jednak, jak wbrew wszelkim ich oczekiwaniom pod Pskowem nie po ich myśli się dzieje, że pominąwszy inne nadzwyczajne trudności, nawet mrozy naszych od oblężenia odstraszyć nie mogą, że zima na schyłku i ma się już ku wiośnie, przystali wreszcie na wszystko.
[…] Moskwa ustąpiła całych Inflant, które wielki kniaź miał w swym władaniu, wymawiając sobie tylko swobodne wywiezienie naczyń kościelnych z Dorpatu i Nowogródka i należne poszanowanie dla władyki i popów. Imieniem królewskim zwrócono im znowuż Wielkie Łuki, Zawołocie, Newel i inne zamki, w ostatnich latach zdobyte, z wyjątkiem Wieliża i całej ziemi połockiej. O Narwę i inne zamki, przez Szweda zdobyte, prowadzono długie spory.
[…] Wreszcie po długich targach stanęło na tym, że nasi posłowie zawarowali uroczyście prawa królewskie do Narwy i innych zamków zajętych przez Szweda, tylko Weissenstein*, poprzednio już w warunkach podawany, przyznali posłowie moskiewscy królowi wyraźnie.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Przeczytaj również:
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
