Kalendarium historyczne – rocznica wydania przez cara Aleksandra II ukazu kasacyjnego części polskich klasztorów męskich i żeńskich w zaborze rosyjskim.
Dziś w naszym kalendarium przyjrzymy się represjom carskim związanym z Powstaniem Styczniowym, wymierzonym w Kościół katolicki.
W ramach represji za poparcie powstania styczniowego przez wielu księży zakonnych, braci i kleryków władze rosyjskie postanowiły zlikwidować klasztory w Królestwie Polskim. Projekt dekretu przygotował Władimir Czerkaskij, dyrektor Spraw Wewnętrznych i Oświecenia Publicznego, późniejszy przewodniczący Komitetu Urządzającego w Królestwie Polskim. 8 listopada 1864 cesarz Aleksander II Romanow wydał ukaz kasacyjny. Spośród 155 klasztorów męskich z 1 635 zakonnikami i 42 klasztorów żeńskich do likwidacji przeznaczono 110 klasztorów męskich i 4 żeńskie – z tej liczby 39 za udział w powstaniu, a 71 z powodu niewielkiej liczby zakonników (poniżej 8 osób).
Pozostałe 45 klasztory męskie i 38 żeńskich podzielono na etatowe (25 męskich i 10 żeńskich) oraz ponadetatowe (20 męskich i 28 żeńskich). Klasztory etatowe posiadały najwyżej do 14 zakonników (z wyjątkiem konwentu paulinów na Jasnej Górze). Klasztory ponadetatowe nie mogły przyjmować nowicjuszy. Gdy liczba zakonników w klasztorach ponadetatowych spadała poniżej 8, ulegały one likwidacji. Utrzymanie wszystkich klasztorów przeszło na skarb państwa.
Niektóre budynki klasztorne przejmowane były przez biskupów na cele diecezjalne, na rezydencje, seminaria itp. W wielu ulokowano instytucje państwowe. Wiele gmachów niszczało.
Wspieraj Fundację Magna Polonia! 
30 stycznia 1865 roku kardynał Giacomo Antonelli wysłał notę ambasadorowi rosyjskiemu przy Stolicy Apostolskiej Feliksowi Meyendorfowi, gdzie udowadniał nielegalność ukazu z 8 listopada 1864 roku w świetle prawa międzynarodowego i jego sprzeczność z konkordatem z 1847 roku. Spowodowało to pogorszenie stosunków Imperium Rosyjskiego z Watykanem, co doprowadziło ostatecznie do ich zerwania w 1866 roku. 6 kwietnia 1865 roku papież podjął decyzję o zezwoleniu biskupom przejęcia władzy nad zakonnikami w Królestwie Polskim.
Prześladowania jedynie wzmocniły Kościół katolicki. Co więcej, wobec braku oficjalnych, polskich władz, Kościół stał się dla ludu symbolem i ostoją wolnej Polski. Nie zmienił tego nawet rosyjski ukaz tolerancyjny z 1905 roku, na mocy którego ograniczono ucisk wyznaniowy.
Poprzedni wpis z naszego kalendarium dostępny jest tutaj.
Wspieraj niezależne wydawnictwo:
Wspieraj Fundację Magna Polonia!
Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!
