Historia

Siedemdziesiąt lat temu wykonano wyrok śmierci na ostatnim komendancie NSZ

Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!

70 lat temu, po brutalnym śledztwie i pokazowym procesie komuniści zamordowali ppłk. Stanisława Kasznicę, ostatniego komendanta głównego NSZ.

Przyszły ostatni komendant Narodowych Sił Zbrojnych urodził się 25 lipca 1908 we Lwowie. W latach trzydziestych związał się z obozem narodowym, najpierw działał w Obozie Wielkiej Polski, a od kwietnia 1934 – w Obozie Narodowo-Radykalnym (ONR-ABC).

W kampanii wrześniowej w 1939 roku przeszedł szlak bojowy 2 baterii 7 Dywizjonu Artylerii Konnej (Wielkopolska Brygada Kawalerii) – brał udział w bitwie nad Bzurą i obronie Warszawy. Po kapitulacji stolicy uniknął niewoli. W październiku 1939 roku włączyć się w działalność Grupy Szańca, utworzonej z inicjatywy przedwojennych działaczy ONR-ABC, był jednym z założycieli Związku Jaszczurczego,

W lipcu 1943 roku wszedł w skład prezydium Tymczasowej Narodowej Rady Politycznej. Równocześnie pełnił funkcję szefa administracji ogólnej Służby Cywilnej Narodu. Od lipca 1944 był zastępcą a później szefem Oddziału I KG NSZ (niescalonego z AK).

Na początku Powstania Warszawskiego walczył na Ochocie, skąd następnie wyjechał do Częstochowy. Wkrótce został członkiem Rady Politycznej NSZ i szefem oddziału organizacyjnego NSZ. We wrześniu 1944 został mianowany komendantem Okręgu VIII Częstochowa NSZ.

W marcu 1945 roku objął funkcję zastępcy komendanta Inspektoratu Ziem Zachodnich, a od kwietnia był p.o. komendanta tego obszaru. Utworzył trzy organizacje konspiracyjne: Armię Polską (o charakterze wywiadowczym), Pokolenie Polski Niepodległej (w środowiskach akademickich Poznania i Gdańska) oraz Legię Akademicką (na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). Równocześnie od marca 1945 był szefem Oddziału I KG NSZ, a w lipcu tego roku został mianowany szefem Rady Inspektorów. Do sierpnia 1945 był dowódcą okręgu poznańskiego NSZ.

W sierpniu 1945 roku, po wyjeździe na Zachód komendanta głównego NSZ mjr./gen. bryg. NSZ Zygmunta Broniewskiego ps. „Bogucki”, został p.o. komendanta głównego NSZ. Pełnił tę funkcję do lutego 1947. Od czerwca 1946 sprawował funkcję szefa wywiadu OP, a od końca tego roku był kierownikiem Komitetu Politycznego OP. Na przełomie lat 1946/1947 podporządkował resztki organizacji NSZ Komendzie Głównej NZW. W Poznańskiem i Pomorskiem założył organizację Armia Podziemna, która działała od wiosny do jesieni 1945.

Stanisław Kasznica została aresztowany przez UB w lutym 1947 roku. 2 marca 1948 Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na czterokrotną karę śmierci. Wyrok wykonano 12 maja 1948 roku.

Podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj projekt Magna Polonia!