Manipulacja mediami kształtuje obecnie wszystko, co ludzie czytają, słyszą i oglądają. W dawnych czasach występowało tylko kilka zagrożeń, których należało się obawiać, jeśli chodzi o manipulacje w mediach: propaganda rządowa i prężna publicystyka. Dziś przesada, zniekształcenia, uproszczenia czy fabrykacja faktów to norma.  Medialni manipulatorzy są jak aktorzy w teatrze kukiełkowym – pociągają za sznureczki, by ludzie myśleli i robili to, czego się od nich oczekuje. Ponadto dzieje się tak, ponieważ zmienił się świat. Obecnie o wiadomościach decyduje nie to, co jest ważne, ale to, na co „klikają” czytelnicy. Ponadto, gdy cykl informacyjny jest tak szybki, jak obecnie, podawane wiadomości nie mogą być kompletne. Niestety metod i technik manipulacji medialnych jest wiele w dzisiejszych czasach.

Oto lista kilku najbardziej popularnych technik manipulacyjnych:

• odwracanie uwagi – strategia to polega na odwróceniu uwagi opinii publicznej od ważnych kwestii; jednym ze sposobów, w jaki czynią to media, jest zalewanie wiadomości błahymi sprawami, co ma na celu odwrócenie uwagi odbiorcy i zajęcie jego umysłu; w rezultacie ludzie przestają pytać, dlaczego media nie mówią o niektórych problemach, zapominając o tym, co było ważne;
• rozpuszczanie plotek (problem – reakcja – rozwiązanie) – ta metoda jest odpowiednikiem przeprowadzania sondaży politycznych; polega na testowaniu populacji poprzez rozpowszechnianie plotek lub pomysłów w celu oceny, w jaki sposób ludność je odbierze; tworzy się problem w celu późniejszego rozwiązania go; chodzi o to, by społeczeństwo mogło postrzegać manipulatorów jako bohaterów;
• stopniowanie – polega na manipulowaniu ludźmi, zmuszającym ich do przyjęcia niesprawiedliwych społecznie decyzji; kluczem jest robienie tego stopniowo, powoli, z biegiem lat; przykładowo, jeśli celem jest zwolnienie 80% pracowników dużej, głośnej firmy, media zaczną zamieszczać negatywne informacje o firmie: spadki sprzedaży, krach na giełdzie itp.; w ten sposób powoli zwiększą świadomość ludzi i zaczną ich przygotowywać do zwolnień; gdyby przebiegło to w inny sposób – o zwolnieniach wiedziano by od początku, mogłoby dojść do strajków i zamieszania publicznego;
• przedstawianie niepopularnych decyzji jako „konieczne”, „dla lepszej przyszłości” – ta metoda sprawia, że  społeczeństwo naprawdę wierzy, że ich poświęcenie doprowadzi do tego, że sprawy staną się znacznie lepsze w późniejszym czasie; obywatele przyzwyczajają się do niższej jakości życia, zaczynając ją postrzegać jako normalną;  ostatecznie godzą się z danym stanem rzeczy i przestają żądać tego, czego pragnęli wcześniej;
• traktowanie dorosłych odbiorców jak dzieci – im bardziej media chcą manipulować opinią publiczną, tym bardziej będą rozmawiać z odbiorcami, jakby Ci byli dziećmi; stosuje się w tym celu powleczone cukrem argumenty podawane z użyciem odpowiedniej intonacji głosu; posługuje się też celowo wybranymi postaciami; traktuje się ludzi tak, jakby byli zbyt słabi lub niedojrzali, aby poradzić sobie z prawdą; celem tych działań jest posłuszna, łagodna reakcja i zaniechanie myślenia krytycznego;
• granie na emocjach – apele emocjonalne są znacznie silniejsze niż te sterylne, czyli czysto obiektywne i media o tym doskonale wiedzą, dlatego odwołują się do emocji społeczeństwa; próbują powstrzymać ludzi od krytycznego myślenia; starają się kontrolować ich myśli; szczególnie potężnym narzędziem manipulacji jest wzbudzenie strachu;
• podtrzymywanie publicznej ignorancji – nieświadome społeczeństwo, trzymane w izolacji od wiedzy, jest łatwiejsze do zmanipulowania; jedną z subtelniejszych form tego rodzaju działania jest fakt, że programy oferowane w telewizji nie odpowiadają temu, czego chce ogół społeczeństwa, a są mu narzucone przez media; ludzie nie oglądają tego, co chcieliby oglądać, ale to, co muszą; konsumpcjonizm i banalność hipnotyzują ludzi, dlatego przestają dbać o swoje otoczenie; społeczeństwo szkoli się do bycia przeciętnym;
• pełna wiedza publiczna – aby sprawować kontrolę nad kimś, trzeba go znać; nowoczesne oligarchie doskonale się tym zajęły; postępy psychologiczne, społeczne i technologiczne pozwalają teraz dużym firmom wiedzieć wszystko o każdej osobie;  „system” zna każdego, a to oznacza, że ​​może nim manipulować przy użyciu wszelkich słabości danej osoby.

Z całą pewnością przedstawione metody manipulacji nie wyczerpują listy wszystkich sztuczek i  podstępów stosowanych w mediach. Próbowałam jedynie  zaprezentować niektóre z bardziej oczywistych i typowych form oszustwa wykorzystywanych do psychologicznego manipulowania masami, których ilość wzmaga się, chociażby przy okazji prowadzenia kampanii wyborczej.

autor: Agnieszka Kuchnia-Wołosiewicz

(pisarka, kulturoznawca)

Udostępnij na FB

Tweet

Obserwuj nas

Zapisz

Wspieraj niezależne wydawnictwo:

Rzeczypospolita przyjaciół?